Ka̱duna

a̱keangtung Si̱tet Ka̱duna, Naijeriya

Ka̱duna ja yet a̱keangtung si̱tet Ka̱duna ka di̱ fam a̱za jenshyung a̱byin Naijeriya hu, A̱zaa̱ghyui Ka̱duna ka. Ji̱ yet a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱bwuang wa ma̱ng a̱gba̱ndang kwop a̱ka̱cyet mat a̱beam susot khap na, ma̱ng a̱yaa̱ga̱̱sat nkyangcung a̱byin ma̱ng vak nji na. Shi á̱niet Ka̱duna hu ku yong kpa̱mkpaan ma̱ng 760,084 mami fang a̱niet (sa̱nsut)a̱byin Naijeriya a̱si̱ 2006 wu .

Ka̱duna
Lugard Hall, a̱keang Ka̱duna. A̱li kpa cam a̱keangtung Fam A̱byin A̱za

Ghan shi a̱gba̱ndang a̱keang hu kyiak neet ma̱ a̱lyia̱ 2005 ku khwuk vak laai shi á̱kpa á̱niet hu nang á̱ ku tyan sak kpa̱mkpaan ma̱ng miliyon 1.3 a̱ni.

Bwoi a̱lyoot jhyuk

Á̱ ku nyia̱ nyia̱ bwoi a̱lyoot swang a̱lyiat Ka̱duna ji ku neet ma kak byan swang a̱lyiat Kpat ji mat a̱lyoot “Tsáng” ka nang A̱kpat wu ngyei di̱ kpat "Kaddani" a̱ni.[1][2] Khyia̱ ghyang nyia̱ a̱lyoot ka neet mi̱ swang a̱lyiat/a̱lyoot Ma̱ngfwuo ji nang ba̱ ngyei "Ka,'Odna" ka ku fa 'a̱ghyui' a̱ni.[3]

Nkhang gbangbang jhyuk

Á̱ kpaat a̱keang Ka̱duna ka mbwak tyok A̱shong Bi̱ri̱ti̱n kya ma̱ a̱lyia̱h 1900.[4] Ka̱ si̱ yet a̱keangtung Fam-a̱byin A̱za hu ma̱ a̱lyia̱ 1917,[5] a̱wot ka̱ si̱ swan di̱ yet a̱nia wu ba̱ng si̱ tat a̱lyia̱ 1967. Gwomna a̱shong Bi̱ri̱ti̱n a̱si̱ A̱za Naijeriya wu, Sir Frederick Lugard, ku khai tyan a̱fwun ji mat shyia̱ kpa̱mkpaan nji ma̱ng Lang kyangcung a̱byin Legwot-Ka̱no hu hwa.[6]

Za̱kwa wun jhyuk

Tat-a̱pyia̱ jhyuk

Ma̱ a̱di̱di̱t fwuong nyinyang yei Ka̱duna "a̱cyia̱ Myiam", mat shi a̱ka̱vwuomyiam ji na ma̱ a̱byin ka. A̱ca̱cet a̱ka̱vwuomyiam mami A̱gba̱ndang A̱keang Ka̱duna na nnyinya yet a̱ni:

A̱ca̱cet á̱nietnswat jhyuk

Bu nwuan jhyuk

Ya̱fang jhyuk

  1. "Kaduna | Location, History, & Facts" (di̱n Shong). Encyclopedia Britannica.
  2. "Kaduna|website=The Forum for Cities in Transition" (di̱n Shong).
  3. Shekwo, Joseph Amali (1979). "Fundamentals of the Gbagyi Language" (di̱n Shong). Centre for Adult Education and Extension Services. Zariya: Ahmadu Bello University. OCLC: 11043184.
  4. Toyin Falola, Ann Genova, Matthew M. Heaton, Historical Dictionary of Nigeria, Rowman & Littlefield, USA, 2018, p. 217
  5. Fletcher, Banister; Cruickshank, Dan (1996). Sir Banister Fletcher's a History of Architecture [Africa]." Architectural Press. ISBN: 0-7506-2267-9. P. 1466.
  6. "Kaduna". Encyclopædia Britannica.
  7. Nossiter, Adam. "Lonely Trek to Radicalism for Terror Suspect." The New York Times .

A̱ka̱fwuop nta jhyuk